Wprowadzenie
W dobie dynamicznego rozwoju sztucznej inteligencji (AI) nasuwa się pytanie: czy istnieją obszary, w które AI nigdy nie wkroczy? Podczas jubileuszowego 200. odcinka podcastu Radia Naukowego, prof. Włodzisław Duch przedstawił swoje przemyślenia na temat granic AI, różnic między ludzkim umysłem a sztucznymi systemami oraz wyzwań, jakie stawia przed nami przyszłość. Oto kluczowe wnioski z tego inspirującego wykładu.
Różnice między ludzkim umysłem a sztucznymi sieciami neuronowymi
1. Podobieństwa i ograniczenia AI
- Sztuczne sieci neuronowe czerpią inspirację z biologicznych neuronów, ale ich funkcjonowanie jest uproszczone.
- Biologiczne neurony odpowiadają za procesy regulacyjne organizmu, co wykracza poza samą inteligencję.
Przykład: Projekty takie jak Blue Brain czy Human Brain Project zainwestowały ogromne środki w mapowanie ludzkiego mózgu, ale nie zbliżyły nas znacząco do zrozumienia jego funkcjonowania.
2. Nieprzewidywalność i świadomość
- AI nie wymaga odwzorowania każdego neuronu, aby działać inteligentnie.
- Modele językowe, takie jak GPT, posiadają miliardy parametrów, które umożliwiają im odwzorowanie pewnych aspektów ludzkiego myślenia, ale nie tworzą pełnej świadomości.
Przyczółki ludzkości: Granice sztucznej inteligencji
1. Brak cielesności
- Ludzkie doświadczenie jest nierozerwalnie związane z ciałem i cielesnością.
- Brak fizycznego ciała u AI ogranicza jej zdolność do odczuwania i eksploracji świata na ludzkim poziomie.
Komentarz: Prof. Duch przywołał eksperymenty z robotami ucieleśnionymi, takimi jak projekt iCube, które próbują symulować ludzkie interakcje, ale nie osiągnęły znaczących wyników.
2. Kreatywność i konfabulacja
- Modele AI są zdolne do generowania hipotez i kreatywnych rozwiązań, ale często brakuje im mechanizmów weryfikacji.
- Konfabulacja (generowanie fałszywych informacji) to problem, który wymaga rozwinięcia narzędzi weryfikujących, takich jak Retrieval Augmented Generation (RAG).
3. Emocje i samoświadomość
- AI potrafi symulować emocje i autorefleksję, ale są to konstrukty oparte na programowaniu, a nie prawdziwe uczucia.
- Przykładem jest model Cloud3, który w trakcie rozmów zaczął generować wyobrażenie o swojej osobowości.
Wpływ AI na społeczeństwo
1. Empatia i interakcje z ludźmi
- Systemy AI są w stanie przewyższyć ludzi w zakresie empatii w interakcjach, na przykład w diagnostyce medycznej czy poradnictwie.
- Boty oferują szczegółowe wyjaśnienia i wykazują zrozumienie, które czasem przewyższa możliwości ludzkich specjalistów.
2. Manipulacja i etyka
- AI może być używane do manipulacji, na przykład poprzez generowanie odpowiedzi dostosowanych do emocji użytkownika.
- Ważne jest opracowanie mechanizmów kontroli, które zapewnią zgodność działań AI z ludzkimi wartościami.
Podsumowanie
Mimo dynamicznego rozwoju, AI wciąż pozostaje narzędziem, które nie zastąpi w pełni ludzkiego umysłu. Przyczółki ludzkości, takie jak cielesność, głęboka emocjonalność i świadomość, pozostają poza jej zasięgiem. Współczesne modele AI, choć imponujące, wymagają ciągłego doskonalenia i weryfikacji. Kluczem do ich odpowiedzialnego wykorzystania jest balans między innowacją a etyką. Czy AI kiedyś sięgnie po prawdziwą świadomość? Na razie odpowiedź pozostaje w sferze filozoficznych spekulacji.